KierunkiStudiów.pl

Menu

Kierunek studiów

geografia - treści programowe przedmiotów


 TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH
Podstawy geografii – 30 h
Przedmiot i zakres geografii. Geografia nauką o środowisku geograficznym pojmowanym jako środowisko życia człowieka. Geneza i zarys rozwoju myśli geograficznej. Polska myśl geograficzna i jej twórcy. Struktura wiedzy geograficznej – geografia ogólna i regionalna, specjalistyczne obszary geografii ogólnej. Związek geografii z innymi naukami. Funkcje geografii – poznawcze, wychowawcze, praktyczne. Ośrodki geograficzne w Polsce – najważniejsze nurty i osiągnięcia badawcze. Naukowe czasopisma geograficzne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
rozumienia istoty i specyfiki geograficznego ujęcia rzeczywistości; rozumienia genezy geografii jako nauki i wiedzy praktycznej o środowisku – miejscu życia człowieka.

Astronomiczne podstawy geografii – 30 h
Układy współrzędnych sferycznych stosowane w astronomii i geografii. Elementarne zjawiska na sferze niebieskiej. Wpływ atmosfery ziemskiej na obserwacje ciał niebieskich. Ruch roczny Słońca. Czas – skale czasowe używane w astronomii. Instrumenty astronomiczne. Wyznaczanie szerokości i długości geograficznej oraz czasu i azymutu z obserwacji astronomicznych. Wykorzystywanie sztucznych satelitów Ziemi. Prawa ruchu planet. Układ Słoneczny. Słońce i jego oddziaływanie na Ziemię.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
posługiwania się wiedzą z zakresu astronomii do określenia relacji między Ziemią jako planetą a zjawiskami zachodzącymi w atmosferze, hydrosferze i litosferze; umiejscawiania tych zjawisk na powierzchni Ziemi.

Systemy informacji geograficznej – 30 h
Systemy Informacji Geograficznej i ich związki z geografią. (GIS – Geographic Information System). Dane przestrzenne i atrybuty, cechy danych. Modele danych: wektor – raster. Obiekty przestrzenne – topologia. Typy baz danych. Przetwarzanie danych. Cyfrowy model rzeźby. Źródła danych geograficznych. Wprowadzanie danych. Wizualizacja zawartości bazy danych. Światowy System Wyznaczania Współrzędnych (GPS – Global Positioning System). Podstawowe programy GIS. GIS jako narzędzie analiz przestrzennych – zastosowania.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
wykorzystywania Systemów Informacji Geograficznej jako podstawowych narzędzi do tworzenia baz danych o środowisku; wykorzystywania Systemów Informacji Geograficznej do analiz przestrzennych; posługiwania się danymi cyfrowymi i podstawowymi programami GIS.
Matematyka – 30 h
Rachunek macierzowy – zastosowania do rozwiązywania układów równań. Układy współrzędnych i ich transformacje. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego. Elementy statystyki matematycznej. Elementy analizy statystycznej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
posługiwania się matematycznym opisem zjawisk i procesów przestrzennych; posługiwania się metodami matematycznymi i statystycznymi w geografii; abstrakcyjnego rozumienia problemów z zakresu geografii fizycznej i społeczno-ekonomicznej.

Fizyka i chemia Ziemi – 30 h
Ewolucja materii we Wszechświecie. Pole elektromagnetyczne. Pole geomagnetyczne. Ruchy ciał niebieskich w układzie topocentrycznym. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi. Zjawiska związane z układami Ziemia–Słońce oraz Ziemia–Księżyc. Drgania i fale. Teoria elastyczności w badaniu ośrodków skalnych. Zjawisko promieniotwórczości, przemiany promieniotwórcze. Badania fizyczne mikrostruktury minerałów i skał. Zasady zachowania energii i masy. Dynamika płynów. Termodynamika fenomenologiczna. Woda i procesy w niej zachodzące. Migracje pierwiastków chemicznych w wodzie i atmosferze.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
wykorzystywania praw fizyki i chemii do wyjaśnienia genezy zjawisk występujących w środowisku; prognozowania zachowania środowiska; identyfikowania skutków działania praw przyrody; wykorzystywania praw przyrody w działalności człowieka.

Ekonomia – 30 h
Działalność gospodarcza jako czynnik zmian środowiska życia człowieka i krajobrazu. Etapy rozwoju nowożytnej gospodarki światowej z perspektywy geograficznej. Podstawowe kategorie ekonomiczne. Czynniki wpływające na koniunkturę gospodarczą w różnych koncepcjach ekonomicznych. Wpływ procesów globalnych na sytuację gospodarczą.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
posługiwania się elementarnymi pojęciami z dziedziny ekonomii; rozumienia różnych koncepcji rozwoju gospodarczego; rozumienia podstawowych procesów gospodarczych i ich wpływu na środowisko życia człowieka i poziom zaspokojenia jego potrzeb.

Socjologia – 30 h
Socjologia jako nauka. Podstawowe kategorie pojęciowe socjologii – społeczeństwo, społeczność, tożsamość terytorialna, zbiorowość, wspólnota terytorialna, więzi społeczne, stosunki społeczne. Metody badawcze socjologii. Struktura społeczna. Świadomość i tożsamość społeczna. Symbole i kultura. Grupy i organizacje. Instytucje społeczne. Interakcje społeczne. Nierówności społeczne. Dewiacje i zaburzenia społeczne. Terytorialne postaci życia zbiorowego. Wiejskie i miejskie formy życia społecznego. Społeczeństwo współczesne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
posługiwania się podstawowymi kategoriami pojęciowymi socjologii; rozumienia przyczyn stratyfikacji oraz przebiegu procesów społecznych; rozumienia wpływu procesów społecznych na zróżnicowanie przestrzeni i krajobrazu.


 TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH – 450 h
Geomorfologia
Metody badawcze geomorfologii. Czynniki endogeniczne i procesy egzogeniczne w powstawaniu i kształtowaniu form powierzchni Ziemi. Wietrzenie. Procesy i formy denudacyjne. Rzeźbotwórcza działalność rzek. Procesy i formy krasowe. Rzeźbotwórcza działalność lodowców i lądolodów, formy rzeźby plejstoceńskiego i współczesnego zlodowacenia. Strefa peryglacjalna. Procesy i formy eoliczne. Rzeźba litoralna. Formy biogeniczne. Formy antropogeniczne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
rozpoznawania form powierzchni Ziemi oraz ich genezy; oceny intensywności procesów rzeźbotwórczych w różnych warunkach środowiskowych; oceny skutków działania procesów rzeźbotwórczych dla środowiska geograficznego i człowieka; wykorzystywania narzędzi badawczych w pracy terenowej i gabinetowej.

Hydrologia i oceanografia
Metody badawcze hydrologii. Hydrosfera, obieg wody, zasoby wodne. Bilans wodny. Modele matematyczne obiegu wody. Wody podziemne. Źródła. Elementy potamologii, limnologii i glacjologii. Kartowanie hydrograficzne. Gospodarka wodna i ochrona wód.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
wykorzystywania metod badawczych hydrologii do rozpoznawania, prognozowania i wyjaśniania zjawisk związanych z krążeniem i retencją wód; wskazywania możliwości zaistnienia zjawisk ekstremalnych w środowisku wodnym; oceny wpływu zjawisk ekstremalnych na działalność człowieka.

Meteorologia i klimatologia
Metody badawcze meteorologii i klimatologii. Atmosfera – temperatura, ciśnienie, prądy powietrzne, para wodna, opady atmosferyczne. Promieniowanie Słońca, Ziemi i atmosfery. Temperatura gleby, rozkład przestrzenny temperatury na Ziemi. Czynniki klimatotwórcze. Przestrzenny rozkład ciśnienia na globie. Ogólna cyrkulacja atmosfery. Rozmieszczenie opadów. Klasyfikacja klimatów. Zmiany klimatu.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozpoznawania i interpretowania stanów atmosfery; określania typów pogody; prognozowania pogody na podstawie danych meteorologicznych z sieci stacji oraz własnych pomiarów; określania wpływu warunków pogodowych na zdrowie człowieka, gospodarkę i środowisko geograficzne.

Geografia ekonomiczna
Rozwój i osiągnięcia geografii ekonomicznej. Środowisko przyrodnicze i jego rola w działalności produkcyjnej człowieka. Rozwój produkcji roślinnej i zwierzęcej. Problemy wyżywienia ludności. Rozwój przemysłu, czynniki lokalizacji przemysłu. Transport i łączność. Region ekonomiczny.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
przetwarzania i wykorzystywania danych i wiedzy o gospodarce w przestrzeni; rozumienia zjawisk i procesów gospodarczych; wykorzystywania wiedzy z zakresu geografii ekonomicznej dla celów poznawczych i utylitarnych.

Geografia społeczna
Podstawowe pojęcia i koncepcje geografii społecznej. Człowiek i zbiorowości ludzkie jako przedmiot badań geograficznych. Rozmieszczenie, dynamika i struktury ludności. Środowisko w świadomości człowieka. Struktury i powiązania społeczno-przestrzenne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
korzystania ze źródeł statystycznych dotyczących różnych zagadnień i problemów społecznych w przestrzeni; rozpoznawania procesów ludnościowych oraz ich związków ze środowiskiem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym; analizowania i interpretowania struktur społecznych; analizowania i interpretowania terytorialnych nierówności w poziomie życia ludności.

Geografia osadnictwa
Problemy badawcze geografii osadnictwa. Czynniki kształtujące osadnictwo – rozwój społeczny, gospodarczy i cywilizacyjny oraz rola i znaczenie środowiska przyrodniczego. Osadnictwo wiejskie. Powstanie i rozwój miast. Systemy osadnicze.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
analizowania i oceniania procesów kształtujących sieć osadniczą; wykorzystywania teorii, modeli i metod badawczych z zakresu geografii osadnictwa; wyjaśniania i kształtowania relacji między rozwojem sieci osadniczej a innymi zjawiskami i procesami w przestrzeni społeczno-gospodarczej.

Geografia polityczna
Mapa polityczna świata w przeszłości i obecnie. Terytorium państwa i jego granice. Podział polityczny mórz i oceanów. Konflikty zbrojne. Geografia elektoralna. Ekopolityka globalna. Ekonomiczne i polityczne organizacje międzynarodowe. Problemy globalizacji.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia współcześnie zachodzących przemian politycznych na świecie, ich genezy i uwarunkowań; identyfikowania regionów konfliktowych i skutków globalizacji.

Geografia regionalna Polski
Jednostki strukturalno-tektoniczne. Paleogeografia. Klimat. Wody powierzchniowe i podziemne, bilans wodny. Surowce mineralne. Zbiorowiska roślinne. Typy krajobrazu naturalnego – jego przeobrażenia. Podziały regionalne Polski. Charakterystyka fizyczno-geograficzna regionów. Struktura współczesnej gospodarki. Baza i produkcja surowcowa. Zróżnicowanie struktur demograficznych. Podziały administracyjne. Struktura przemysłu. Infrastruktura techniczna. Współpraca i obroty handlowe z zagranicą.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
wykorzystywania wiedzy z zakresu geografii fizycznej i ekonomicznej Polski do określenia relacji między człowiekiem a środowiskiem w różnej skali przestrzennej oraz w pracach projektowych w różnych sektorach gospodarki, administracji publicznej i szkolnictwa.
Geografia regionalna świata
Historia geologiczna Ziemi. Charakterystyka rzeźby kontynentów. Warunki klimatyczne w skali globalnej. Cechy wód powierzchniowych, flory i fauny. Ludność Ziemi. Polityczna mapa świata. Charakterystyka gospodarki światowej. Zjawiska katastroficzne w przeszłości geologicznej i zachodzące współcześnie. Charakterystyka kontynentów i regionów – cechy fizyczno-geograficzne, naturalne środowisko, ochrona przyrody. Człowiek i jego rola, surowce mineralne, gospodarka.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
wykazywania powiązań między elementami środowiska a działalnością człowieka; wskazywania zagrożeń i skutków zagospodarowania powierzchni Ziemi w skali globalnej i kontynentalnej.

Geologia
Metody badawcze geologii. Wiek Ziemi, stratygrafia, budowa Ziemi, litosfera, płaszcz i jądro Ziemi. Diastrofizm. Wulkanizm i plutonizm. Metamorfizm. Transport i akumulacja osadów, środowiska sedymentacyjne. Rodzaje skał i minerałów. Geologia historyczna. Paleogeografia – globalne zmiany środowiska w historii Ziemi. Współczesne procesy geologiczne. Działalność człowieka i jej wpływ na litosferę oraz zasoby Ziemi.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozpoznawania elementów budowy litosfery; rozpoznawania zjawisk geologicznych; określania wpływu zjawisk geologicznych na działalność gospodarczą człowieka.

Kartografia i topografia
Kształt i wymiar Ziemi. Układy współrzędnych. Odwzorowania kartograficzne. Treści i rodzaje map. Metody przedstawiania rzeźby. Generalizacja kartograficzna. Graficzne przedstawianie danych statystycznych. Klasyfikacja map topograficznych. Międzynarodowa mapa świata. Mapy i atlasy tematyczne. Topografia i jej zadania. Instrumenty geodezyjne. Redakcja i sporządzanie map.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
redagowania i sporządzania map z wykorzystaniem technologii informacyjnej.

Gleboznawstwo i geografia gleb
Gleba jako wielofunkcyjny komponent środowiska przyrodniczego. Czynniki i procesy glebotwórcze. Profil glebowy jako zapis dziejów funkcjonowania środowiska. Poziomy genetyczne i diagnostyczne gleb. Jednostki taksonomiczne gleb, systematyka gleb Polski, taksonomie międzynarodowe. Geograficzne uwarunkowania rozmieszczenia gleb na kontynentach. Gleby Polski i ich waloryzacja. Mapy gleb. Naturalne i antropogeniczne zagrożenia dla pokrywy glebowej na kuli ziemskiej. Strategie ochrony gleb.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
określania i rozpoznawania typów gleb i ich elementów składowych; wykorzystywania terenowych i laboratoryjnych metod badawczych; wskazywania optymalnego zagospodarowania gleb.

Kształtowanie i ochrona środowiska
Geoekologia, kształtowanie i ochrona środowiska. Struktura środowiska przyrodniczego. Ochrona atmosfery. Funkcje gleb. Zasoby gleby w zespole elementów przyrody. Dewastacja i degradacja oraz rekultywacja gleb. Zasoby wodne a potrzeby gospodarki. Zanieczyszczanie wód podziemnych i morskich. Hydrologiczne efekty procesu urbanizacji. Podstawy prawne ochrony wód. Relacje człowiek–środowisko. Mapy wykorzystywania krajobrazu. Wyznaczniki stanu środowiska w skali globalnej i regionalnej. Rozwój idei ochrony środowiska. Działalność gospodarcza człowieka a zagrożenia dla środowiska w skali globalnej. Główne kierunki zrównoważonego rozwoju na świecie. Ochrona przyrody.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
określania stanu środowiska; identyfikowania zagrożeń powodowanych działaniami gospodarczymi człowieka; waloryzowania środowiska dla potrzeb człowieka; oceniania wpływu działalności człowieka na środowisko.

Gospodarka przestrzenna
Zasady lokalizacji działalności społeczno-gospodarczej. Równowaga przestrzenna. Interakcje i relacje przestrzenne. Przestrzenna struktura gospodarki i społeczeństwa – dynamika i ewolucja. Praktyczny wymiar gospodarki przestrzennej – ład przestrzenny.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
analizowania rozwoju społeczno-ekonomicznego i zagospodarowania przestrzennego w różnej skali geograficznej; oceniania uwarunkowań i skutków zagospodarowania przestrzennego; programowania rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego.

Planowanie przestrzenne
Planowanie przestrzenne – plan a pojęcie studium zagospodarowania przestrzennego. Narzędzia planowania. Funkcja planowania regionalnego. Struktura planu zagospodarowania przestrzennego. Unormowania prawne i organizacyjne dotyczące planowania przestrzennego. Społeczna akceptacja koncepcji przestrzennego zagospodarowania obszarów.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia idei tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego; konstruowania planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z normami prawno-administracyjnymi i wymogami środowiska.

Teledetekcja
Współczesne techniki i systemy teledetekcyjne. Zakresy promieniowania elektromagnetycznego wykorzystywane w zdalnych badaniach Ziemi. Fotogrametryczne zdjęcia lotnicze. Informatyka teledetekcyjna. Interpretacja zdjęć oraz obrazów satelitarnych. Teledetekcja środowiska geograficznego.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: 
wykorzystywania obrazów satelitarnych i zdjęć lotniczych do analizy środowiska; wykorzystywania obrazów satelitarnych i zdjęć lotniczych do planowania działalności człowieka; wskazywania obszarów zagrożonych antropopresją w oparciu o techniki analityczne i cyfrowe.


TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH
Metodologia badań geograficznych – 30 h
Obszar zainteresowań i zadania metodologii geografii. Struktura metodologiczna działów geografii. Modele badań geograficznych z uwzględnieniem założeń badawczych geografii.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
identyfikowania problemów środowiskowych i społeczno-gospodarczych w przestrzeni; analizowania zjawisk i procesów przestrzennych; wnioskowania o zjawiskach i procesach przestrzennych.

Filozofia – 30 h
Główne kierunki filozofii. Filozofia a nauki przyrodnicze.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia kwestii, zakresu, postaw i warunków odpowiedzialnego postępowania człowieka w świecie współczesnym i wobec przyszłości; wykorzystywania wiedzy ogólnej i metodologii filozofii do rozumienia problemów filozoficznych w geografii.


TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH  – 120 h
Globalne problemy geografii społeczno-ekonomicznej
Źródła cywilizacji społecznej i gospodarczej. System: ludność–gospodarka–środowisko przyrodnicze. Globalizacja – jej istota oraz uwarunkowania. Procesy integracji międzynarodowej. Mobilność ludności a zmiany globalne. Współczesne procesy społeczno-gospodarcze – ich wyraz przestrzenny. Urbanizacja. Problemy żywnościowe na świecie. Perspektywy rozwoju społeczno-gospodarczego świata.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia współzależności w systemie człowiek–przyroda–środowisko przyrodnicze; identyfikowania uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego w różnych skalach – od globalnej do lokalnej; krytycznej oceny źródeł i informacji o świecie współczesnym.

Globalne problemy geografii fizycznej
Globalne zmiany środowiska – ich ziemskie oraz pozaziemskie przyczyny. Interakcje ocean–atmosfera–kontynent. Globalne zmiany atmosfery – skutki dla hydrosfery, biosfery, rzeźby powierzchni Ziemi i działalności człowieka. Dynamika ekosystemów lasów tropikalnych. Pustynnienie i stepowienie – przyczyny. Wyczerpywanie i antropogeniczna degradacja zasobów Ziemi. Klęski żywiołowe – globalne konsekwencje. Prognozowanie globalnych zmian środowiska przyrodniczego.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
identyfikowania globalnych problemów środowiskowych; rozpoznawania przyczyn i złożonych uwarunkowań problemów środowiskowych; określania powiązań przyczynowo-skutkowych i przewidywania skutków zmian globalnych w różnych skalach czasowych; krytycznego analizowania informacji pochodzących z różnych źródeł.

Katalog kierunków