40. rocznica powstania Uniwersytetu Śląskiego
Do powstania przed 40 laty Uniwersytetu Śląskiego przyczyniły się okoliczności polityczne 1968 r., ale też wcześniejsze dążenia śląskich elit - by w tym przemysłowym regionie utworzyć uczelnię mogącą stać się dla niego zapleczem intelektualnym i naukowym. W 40. rocznicę utworzenia Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach jego władze zorganizowały konferencję naukową nt. rozwoju edukacji i nauki na Górnym Śląsku.
Związany przez lata z katowicką uczelnią historyk prof. Maciej Salamon z Uniwersytetu Jagiellońskiego przygotował wykład o śląskiej drodze do powstania uniwersytetu.
Pierwsze koncepcje utworzenia takiej uczelni w przemysłowej części Górnego Śląska pojawiły się w latach 20. ub. wieku. Jedną z głównych postaci dostrzegających taką potrzebę był pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, po wojnie znany psycholog, Józef Pieter. Młody naukowiec wystosował swój pierwszy apel o powołanie śląskiego uniwersytetu w 1929 r.
Powołane w dwudziestoleciu międzywojennym z inicjatywy wojewody śląskiego, Michała Grażyńskiego Instytut Pedagogiczny i Instytut Śląski miały być przyczółkami do wykształcenia w Katowicach środowiska naukowego zdolnego do utworzenia uniwersytetu. Powstanie takiej uczelni uniemożliwił jednak wybuch wojny.
Pierwsze powojenne projekty utworzenia na Śląsku uniwersytetu zostały odrzucone przez władze centralne - oficjalnie z powodu braku kadry naukowej i bliskości Uniwersytetu Jagiellońskiego. W regionie mogła powstać tylko uczelnia pedagogiczna. Jednocześnie zlikwidowano oba nowo odrodzone regionalne instytuty naukowe.
W latach 50. śląskie elity wypracowały dwie koncepcje utworzenia w regionie uniwersytetu - kojarzone z prof. Józefem Pieterem i prof. Kazimierzem Popiołkiem. Pieter - jako rektor katowickiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej - zamierzał oprzeć budowę uniwersytetu o swoją uczelnię. Popiołek (związany ze Śląskim Instytutem Naukowym powołanym w 1958 r.) chciał utworzenia uniwersytetu opartego o kadrę z innych ośrodków akademickich.
Decyzja o utworzeniu Uniwersytetu Śląskiego - poprzez połączenie WSP i powstałej w 1963 r. katowickiej filii UJ - zapadła w marcu 1968 r. i początkowo objęta była tajemnicą z obawy o reakcje macierzystej krakowskiej uczelni. Sekretarz katowickiego komitetu wojewódzkiego Zdzisław Grudzień ogłosił tę decyzję na posiedzeniu senatu, co świadczyło o zaakceptowaniu planów przez władze w stolicy.
Podobne artykuły
-
Małopolska Noc Naukowców 2024 na UJ - 27. września 2024 r.
27 września 2024 r. Uniwersytet Jagielloński po raz kolejny otwiera swoje drzwi, by pokazać, jak fascynujący jest świat nauki. Niezwykłe pokazy, inter...
-
Festiwal Nauki i Sztuki na UJ - 16 - 18 maja 2024 r.
Uniwersytet Jagielloński po raz kolejny włącza się w organizację Festiwalu Nauki i Sztuki w Krakowie. 20. edycja wydarzenia, koordynowana przez UJ Col...
-
Święto Uniwersytetu Jagiellońskiego
12 maja 2024 r. przypada 660. rocznica założenia przez króla Kazimierza Wielkiego najstarszej polskiej uczelni – Uniwersytetu Jagiellońsk...
