Kierunek Penitencjarystyka należy do obszaru nauk społecznych i obejmuje swoim zakresem wiele dyscyplin z tego obszaru, są to głównie:
- Nauki prawne,
- Nauki o bezpieczeństwie,
- Nauki socjologiczne,
- Pedagogika,
- Psychologia.
W pewnym stopniu sięga również do nauk humanistycznych w tym Filozofii, a zwłaszcza Etyki oraz Nauk o zdrowiu, w szczególności w zakresie kultury fizycznej i prozdrowotnego funkcjonowania zawodowego. Opracowany kierunek studiów to również specyficzna organizacja kształcenia i metodyka prowadzenia zajęć w formie zajęć praktycznych w uczelni i jednostkach organizacyjnych, a także wysoko wykwalifikowana kadra akademicka realizująca działalności dydaktyczną, badawczą lub badawczo-dydaktyczną w dziedzinie nauk społecznych.
Kierunek Penitencjarystyka jest stworzony dla absolwentów szkół średnich zainteresowanych zdobywaniem wiedzy związanej z obszarem bezpieczeństwa społecznego, kontrolą przestępczości, procesami: resocjalizacji, readaptacji społecznej osadzonych oraz zagadnieniami związanymi z profilaktyką społeczną. Absolwent poprzez zdobytą wiedzę zarówno praktyczną, jak i teoretyczną będzie w pełnym zakresie przygotowany do realizowania zadań zawodowych związanych z procesem resocjalizacji i readaptacji osadzonych, będzie w stanie zapewnić bezpieczeństwo w jednostkach oraz podejmować określone procedury zawodowe ze względu na określone zadania dotyczące specjalistycznej pracy z osadzonym.
Studia stacjonarne I stopnia w służbie kandydackiej będą kończyły się egzaminem licencjackim i możliwością przystąpienia do egzaminu na pierwszy stopień w korpusie chorążych. Absolwenci otrzymają dyplom – tytuł licencjata oraz akt nadania stopnia młodszego chorążego Służby Więziennej. Planowane do realizacji studia stacjonarne II stopnia w służbie kandydackiej będą kończyły się egzaminem magisterskim i możliwością przystąpienia do egzaminu na pierwszy stopień w korpusie oficerskim. Absolwenci otrzymają dyplom – tytuł magistra oraz akt nadania stopnia podporucznika Służby Więziennej.
Studia będą miały za zadanie przekazanie w szerokim zakresie wiedzy przede wszystkim praktycznej jak i teoretycznej, zorientowanej na przygotowanie absolwentów do wykonywania konkretnie sprofilowanych ról zawodowych głównie, jako funkcjonariuszy Służby Więziennej, jak i wiedzy akademickiej korespondującej z problematyką, rozumienie i refleksję nad zagadnieniami stanowiącymi przedmiot Penitencjarystyki.
Student uczelni Służby Więziennej jest powoływany do służby kandydackiej i tym samym od pierwszego dnia studiów w Wyższej Szkole Kryminologii i Penitencjarystki w Warszawie jest funkcjonariuszem w służbie Służby Więziennej.
Ponadto kończąc studia pierwszego stopnia absolwent uzyska wiedzę, umiejętności i kompetencje do podejmowania zadań zawodowych w instytucjach diagnostycznych, profilaktycznych i terapeutycznych ukierunkowanych na leczeniu uzależnień (narkomania i alkoholizm).