Filozofia – 75 h
Podstawowe zagadnienia filozofii Zachodu w ujęciu historycznym. Główne okresy, kierunki i orientacje filozoficzne na przestrzeni dziejów filozofii. Różnica między filozofią a nauką, mitem, poezją, religią i ideologią. Historyczna zmienność pojęć filozoficznych, sposobów i celów jej uprawiania. Główne problemy filozoficzne w kontekście najważniejszych nazwisk filozofii europejskiej od jej greckich początków do połowy XX wieku. Pojęcie bytu i sposobu istnienia. Monizm, dualizm, pluralizm, idealizm, materializm. Spór o uniwersalia. Spór o istnienie świata. Filozofia przyrody (problem materii, czas i przestrzeń, determinizm i indeterminizm). Racjonalizm i empiryzm. Zagadnienie granic poznania. Zagadnienie prawdy. Wybrane zagadnienia etyki, estetyki, filozofii społecznej. Elementy filozofii języka.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia podstawowych pojęć filozoficznych oraz współczesnych problemów humanistyki; interpretacji tekstów filozoficznych.
Psychologia – 90 h
Psychologia jako nauka o człowieku. Główne kierunki w psychologii. Biologiczne podstawy psychiki człowieka. Pojęcie procesów psychicznych. Procesy poznawcze jako procesy odbioru i przetwarzania informacji. Percepcja, myślenie
i rozwiązywanie problemów. Pamięć. Uczenie się: elementarne i złożone formy uczenia się. Emocje. Motywacje. Osobowość: podstawowe koncepcje i struktura osobowości. Różnice indywidualne: inteligencja, temperament, styl poznawczy. Metody badawcze w psychologii. Badania podstawowe i diagnostyczne. Poznawanie innych i samego siebie. Psychologiczne i biologiczne ujęcie rozwoju człowieka.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia różnych nurtów teoretycznych psychologii i koncepcji człowieka oraz metodologii badań psychologicznych; samodzielnego studiowania literatury psychologicznej; określania procesów psychicznych i mechanizmów funkcjonowania człowieka oraz stosowania tej wiedzy w edukacji; posługiwania się metodami poznawania uczniów; samopoznania i samodoskonalenia; określania różnic indywidualnych i wynikających z nich implikacji dla wychowania i kształcenia.
Socjologia – 90 h
Geneza, istota i rozwój socjologii. Teorie socjologiczne – organicystyczna, interakcyjna, wymiany, fenomenologiczna, etnometodologiczna. Struktura społeczna: elementy, rodzaje struktur społecznych i ich znaczenie w życiu społecznym jednostek. Środowisko społeczne – kręgi społeczne, wspólnoty, społeczności lokalne. Grupy społeczne – klasyfikacje, grupy przynależności i grupy odniesienia, struktura grup i układ ról. Teoria roli społecznej. Interakcje społeczne – symboliczna natura ludzkich interakcji, klasyfikacja podczas interakcji, interakcje z grupami odniesienia i nieobecnymi. Konflikty społeczne i sposoby ich rozwiązywania.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
dostrzegania, analizowania i interpretowania różnych zjawisk społecznych; wykorzystywania wiedzy socjologicznej oraz procedur badawczych do diagnozowania i wyjaśniania problemów pedagogicznych.
Pojęcia i systemy pedagogiczne – 75 h
Geneza nauki, jej dzieje i współczesne dylematy. Nauka, jako „religia” XX wieku. Nauka a inne formy ludzkiego doświadczenia, nauka a: sztuka, wiedza potoczna, religia, filozofia, mit. Granice prawomocności – ważności – wiedzy naukowej. Spory o status nauk humanistycznych. Pozytywizm – antypozytywizm, naturalizm – antynaturalizm. Różne ujęcia osobliwości nauk humanistycznych. Praktyczność wiedzy humanistycznej: wiedza techniczno-analityczna i wiedza hermeneutyczno-moralna. Nauka i technika a mentalność człowieka XX wieku. Współczesna humanistyka wobec pytań
o właściwy jej typ refleksji oraz o jej kulturowe i społeczne funkcje. Wychowanie a życie społeczne. Geneza wychowania. Wychowanie w różnych kulturach i różnych organizacjach (porządkach) życia społecznego. Wychowanie a rozwój. Funkcje wychowania. Problematyczność (nieoczywistość) wychowania i jej konsekwencje. Co to znaczy, że wychowanie obciążone jest nieusuwalną dwuznacznością i niespełnialnością? Dlaczego wychowanie wymaga zawsze moralnego uprawomocnienia? Wychowanie jako czynność techniczna, jako działanie komunikacyjne oraz jako fakt kulturowy. Instytucje edukacyjne. Zależność sposobu uprawiania pedagogiki od rozumienia wychowania. Geneza i struktura wiedzy pedagogicznej. Społeczno-kulturowe uwarunkowania wiedzy pedagogicznej. Zależność pedagogiki od innych dziedzin wiedzy. Różnice między pedagogiką rozumianą jako nauka i jako filozofia wychowania. Typowe pytania pedagogiczne. Struktura i style myślenia pedagogicznego. Aporie pedagogiczne: przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja. Główne doktryny (systemy) pedagogiczne. Pojęcie doktryny pedagogicznej. Przynależność doktryn do różnych nurtów pedagogiki. Związek doktryn z ideologiami i formacjami światopoglądowymi. Znaczenie doktryn dla współczesnej refleksji o wychowaniu. Potrzeba i sposób studiowania doktryn pedagogicznych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia istoty nauki jako jednej z form ludzkiego doświadczenia; rozumienia problemów współczesnej humanistyki; rozumienia podstawowych kategorii używanych w badaniach nad edukacją i wychowaniem; analizy odmiennych koncepcji wychowania, rekonstruowania ich założeń oraz ideologii; rozróżniania potocznej wiedzy o wychowaniu od wiedzy naukowej; rozróżniania podstawowych możliwości i ograniczeń towarzyszących procesom edukacji i wychowania; umiejętność posługiwania się językiem różnych koncepcji wychowania dla opisu rzeczywistości społecznej.
Historia myśli pedagogicznej
Ideały wychowawcze i ich zmienność na przestrzeni dziejów. Historia instytucji edukacyjnych. Uniwersytety i ich rola w rozwoju kultury i nauki. Historyczna zmienność zadań edukacyjnych środowisk wychowawczych. Zawód nauczyciela w ciągu dziejów. Rozwój myśli pedagogicznej. Dzieje kształtowania się pedagogiki jako nauki – konteksty światowe i polskie. Historyczne źródła subdyscyplin pedagogicznych i realizacji idei w praktyce edukacyjnej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia wiedzy historyczno-oświatowej i jej wykorzystywania do własnej refleksji nad współczesną teorią i praktyką pedagogiczną.
Teoretyczne podstawy wychowania
Psychologiczne, socjologiczne i filozoficzne podstawy wychowania. Geneza i ewolucja teorii wychowania (teorie ogólne, średniego zasięgu i empiryczne). Potoczne teorie wychowania a teoretyczna refleksja nad wychowaniem. Teorie naukowe
i ich orientacje. Analiza porównawcza teorii wychowania: ich różnice i elementy wspólne. Metateoria wychowania. Metodologiczne problemy teorii wychowania. Aksjologiczne i teleologiczne podstawy wychowania. Struktura procesu wychowania i jego dynamika. Podstawowe właściwości procesu wychowawczego. Granice i mierniki oddziaływań wychowawczych. Wychowanie a samowychowanie. Podstawowe dziedziny wychowania i ich teorie. Błędy wychowania a pseudowychowanie. Współczesne konteksty, idee i problemy teorii wychowania. Metodyczne aspekty wychowania: technologie wychowania, zasady, metody, formy, techniki i środki wychowania.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
analizowania relacji między teorią wychowania a innymi dyscyplinami pedagogicznymi oraz naukami pogranicza; rozwiązywania problemów wychowawczych w świetle różnych teorii wychowania; samodzielnego wiązania procesów wychowania z innymi procesami społecznymi i edukacyjnymi; projektowania własnych rozwiązań problemów wychowawczych; porównywania teorii i konfrontowania ich z sytuacją społeczno-historyczną oraz polityczną społeczeństw.
Teoretyczne podstawy kształcenia
Dydaktyka ogólna jako subdyscyplina pedagogiczna. Historia rozwoju dydaktyki ogólnej. Główne nurty myślenia o szkolnej edukacji i szkole. Rozwiązania dydaktyczne: cele, treści i wyniki kształcenia – ich pomiar oraz ocena, metody dydaktyczne, proces nauczania i uczenia się w szkole, formy organizacji uczenia się, środki dydaktyczne. Zasady dydaktyczne. Poznawanie uczniów i motywowanie ich do nauki. Klasa szkolna i kierowanie nią. Szkoła i jej program. System szkolny.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
samodzielnego opisu i interpretacji podstawowych nurtów myślenia o szkolnej edukacji i szkole oraz związanych z nimi pojęć; samodzielnego opisu i analizy instrumentarium nauczyciela i szkoły; analizy i oceny rozwiązań dydaktycznych wraz z ich składnikami; posługiwania się wybranymi metodami i narzędziami badań dydaktycznych; samodzielnego dochodzenia do problemów i dylematów dydaktycznych oraz ich analizy.
Pedagogika społeczna
Geneza, rozwój i kształtowanie się dyscypliny. Prekursorzy i twórcy – współczesne zadania. Podstawowe pojęcia i kategorie dyscypliny: profilaktyka, kompensacja, wsparcie społeczne, praca w środowisku, siły społeczne i ich organizacja. Główne środowiska życia człowieka, ich funkcje, przemiany i zagrożenia – rodzina, społeczność lokalna, grupa rówieśnicza, środowiska intencjonalne. Wybrane dziedziny aktywności człowieka: kultura, czas wolny, rekreacja, aktywność społeczna i obywatelska, organizacje pozarządowe, wolontariat. Zagrożenia globalne i lokalne oraz sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska – bezrobocie, ubóstwo, deprywacja potrzeb, rozwarstwienie społeczne, niesprawiedliwość społeczna, dziedziczenie położenia społecznego, starość, dezorganizacja rodziny. Kryzys więzi społecznych i wartości. Dysfunkcjonalność instytucji i państwa.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia procesów zachodzących w otoczeniu i środowisku życia człowieka; dostrzegania czynników regulujących przemiany instytucji, zbiorowości społecznych, globalnych procesów kultury i zjawisk gospodarczych; oceny i diagnozowania sytuacji zagrożenia dla pomyślnego rozwoju jednostki i grup społecznych; dostrzegania i określania negatywnych skutków czynników rozwojowych, ubóstwa, sieroctwa społecznego, deficytów więzi międzyludzkich; kierowania aktywnością indywidualną i zbiorową; organizowania sił społecznych i rzeczowych składników środowiska szczególnie na rzecz dzieci, młodzieży i osób niewydolnych; rozumienia „geografii” administracji państwowej i instytucji zobligowanych do pomocy, profilaktyki i wsparcia społecznego osób i grup wymagających opieki i troski pedagogicznej.
Antropologia kulturowa – 30 h
Naukowe i potoczne rozumienie kultury. Kultura a cywilizacja. Miejsce antropologii wśród nauk społecznych. Społeczne, polityczne i ekonomiczne uwarunkowania kultury. Autonomia kultury. Wartości, normy i wzory kultury. Czas i przestrzeń w kulturze. Problem tradycji i dziedzictwa kulturowego. Procesy kulturalne – ciągłość i zmiana w kulturze. „Rozwój” kultury i „przełomy” w kulturze, prawomocność przewidywań w sferze kultury. Kultura i osobowość. Instytucje kulturowe. Stratyfikacja kultury, regionalizm. „Małe ojczyzny” i globalizacja kultury. Kultury narodowe w perspektywie integracji europejskiej. Kultura ludowa, masowa i elitarna (wysoka). Współczesne subkultury. Przemiany stylów życia i sposobów uczestnictwa w kulturze – „antropologia codzienności”. Przesłanki zmiany paradygmatu współczesnej kultury – ponowoczesność, rewolucja informatyczna, kryzys scjentyzmu.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
przechodzenia od dyskursu potocznego do naukowego w obszarze refleksji nad kulturą; przygotowania aparatu pojęciowego z zakresu wiedzy o kulturze; obserwowania zjawisk kulturalnych; stawiania pytań i prowadzenia dyskursu kulturoznawczego; budowania świadomości relatywizmu kulturowego w perspektywie globalizacji i zaniku barier komunikacyjnych; dostarczania narzędzi i metod analizy współczesności w kategoriach antropologicznych.
Logika – 30 h
Rachunek zdań – wyrażenia rachunku zdań, zero-jedynkowe sprawdzanie wyrażeń rachunku zdań, założeniowy system zdań, aksjonatyczne systemy rachunku zdań. Rachunek predykatów – wyrażenia rachunku predykatów, klasyczny rachunek predykatów w ujęciu tradycyjnym. Elementy teorii definicji – budowa definicji, rodzaje definicji, warunki poprawności definicji.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
posługiwania się podstawowym aparatem pojęciowym logiki, w tym używanym w literaturze pedagogicznej; samodzielnego analizowania tekstów kultury; krytycznej oceny argumentacji i stanowisk teoretycznych; korzystania z podstawowych narzędzi formalnych w celu oceny poprawności definicji, klasyfikacji i rozumowań.
Metodologia badań społecznych – 30 h
Metodologiczna baza współczesnych nauk społecznych – orientacja pozytywistyczna i humanistyczna. Geneza i rozwój koncepcji badania zjawisk społecznych. Ewolucja znaczeń terminu „metodologia”. Dystynktywne cechy ontologiczne, epistemologiczne i metodologiczne doktryny pozytywistycznej i humanistycznej. Spory o mechanizmy rozwoju nauki. Kumulatywna i rewolucyjna koncepcja rozwoju nauki. Paradygmat jako instrument regulujący procesy eksploracji naukowej. Modelowe cechy współcześnie uznawanych paradygmatów naukowych: pozytywistycznego, humanistycznego, krytycznego i postmodernistycznego. Ilościowe i jakościowe badania zjawisk społecznych. Geneza i historyczna zmienność ilościowych i jakościowych procedur badawczych – spór o metodologiczną komplementarność badań ilościowych i jakościowych. Próby łączenia badań ilościowych i jakościowych. Wyjaśnianie i rozumienie jako główne procedury eksplanacyjne. Hermeneutyka jako procedura osiągania rozumienia. Teorie naukowe – ich funkcje wewnątrznaukowe i społeczne: spór o istotę teorii naukowej (strukturaliści i funkcjonaliści). Problem i kryteria testowalności teorii. Prawa nauki – ich rodzaje, weryfikacja i falsyfikacja jako procedury sprawdzania praw. Problem wartościowania w badaniach społecznych: pozytywistyczny postulat aksjologicznej neutralności nauk społecznych. Współczesne poglądy na prawomocność wartościującego stanowiska badacza. Obecność wartościowania na poszczególnych etapach procesu badawczego. Wartościowanie jako element metodologii badań. Badania typu action research. Etyczne problemy terenowych badań empirycznych. Postmodernistyczna wizja nauki i jej funkcji społecznych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia podstawowych paradygmatów wiedzy naukowej i specyfiki badań ilościowych i jakościowych; krytycznej postawy wobec wybieranych narzędzi badawczych; stosowania wybranych orientacji badawczych w badaniach własnych.
Współczesne koncepcje filozofii i etyki – 30 h
Podstawowe pojęcia, problemy, opozycje. Pochodzenie etyki. Etyka a moralność. Działy etyki. Rozumienie dobra w systemach etycznych. Historyczne tradycje etyczne. Natura etyki – realizm, intuicjonizm, naturalizm, relatywizm, subiektywizm. Struktura oceny moralnej – wartość, norma, powinność, sankcja. Prawda w etyce – uzasadnianie norm etycznych. Dylematy etyczne (konflikty wartości). Etyka a prawo i obyczaj. Wartości moralne a profesjonalne – zawodowe kodeksy etyczne. Moralne problemy współczesności. Etyczny wymiar stosunków międzyludzkich. Wolność jako wartość – rozumienie wolności, granice wolności, konflikt wolności i innych wartości. Równość jako wartość – interpretacje równości, równość a pluralizm, konfliktogenność równości. Sprawiedliwość jako wartość – interpretacje sprawiedliwości, sprawiedliwość a równość. Tolerancja jako wartość – granice tolerancji, tolerancja a działanie władcze, sztuka kompromisu. Godność jako wartość. Pokój jako wartość – problem „wojny sprawiedliwej”, pacyfizm, terroryzm, walka bez przemocy. Próby i możliwości uniwersalizacji norm etycznych (etyka praw człowieka). Etyka a polityka – wartości etyczne a cele i interesy polityczne. Możliwość oceny, kryteria etycznej oceny aktów politycznych. Elementy etyki środowiskowej: etyczne podstawy ekologii (problem granic podmiotowości moralnej), wybrane systemy etyk środowiskowych. Prawa zwierząt. Elementy bioetyki: moralny aspekt cierpienia i śmierci, aborcja, eutanazja, eksperymenty medyczne i genetyczne. Kara śmierci, samobójstwo. Etyczny wymiar płci – współczesne kontrowersje wokół feminizmu. Etyczna propozycja filozofii „ponowoczesnej”.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
posługiwania się podstawowymi ideami, pojęciami i opozycjami w obrębie refleksji etycznej; identyfikowania obszarów funkcjonowania wartości i norm etycznych; analizy współczesnych dylematów etycznych.
Współczesne problemy socjologii – 30 h
Podstawowe pojęcia socjologii wiedzy. Wiedza potoczna. Wiedza naukowa. Wiedza deskryptywna. Wiedza normatywna. Kryzys i granice poznania naukowego. Podstawowe pojęcia socjologii politycznej. Sfera publiczna a sfera prywatna. Źródła i sposoby legitymizacji instytucji publicznych. Typy ładu społecznego. Typy ideologii. Różne odmiany europejskiego liberalizmu. Globalizacja. Kategoria zmiany społecznej. Podstawowe pojęcia socjologii młodzieży. Orientacje życiowe. Szanse edukacyjne. Awans społeczny. Kapitał społeczny. Wykluczenie. Marginalizacja. Patologie społeczne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia i stosowania w procesie badawczym różnych typów wiedzy jako opisu rzeczywistości społecznej, funkcji i zadań podstawowych instytucji życia publicznego, typów ładu społecznego i adekwatnych do nich systemów ideologicznych; rozumienia problemów swojego pokolenia; podejmowania się roli animatora w sferze publicznej; rozpoznawania grup zagrożonych i zmarginalizowanych w celu podjęcia aktywności na rzecz ich emancypacji.
Współczesne problemy psychologii – 30 h
Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Zmiany progresywne i regresywne. Metody badania zmian rozwojowych. Główne modele rozwoju człowieka. Charakterystyka czynników i kontekstów rozwoju. Dynamiczny interakcjonizm w podejściu do rozwoju. Rozwój poznawczy. Rozwój emocjonalny. Rozwój społeczny. Rozwój moralny. Rozwój osobowości. Charakterystyka okresów rozwojowych: dzieciństwo, dorastanie, dorosłość. Człowiek jako istota społeczna. Spostrzeganie społeczne i jego deformacje. Poznanie społeczne. Postawy społeczne. Interakcje interpersonalne: komunikacja werbalna i niewerbalna. Grupy społeczne – ich struktura i dynamika. Wpływ społeczny: konformizm, uległość, zmiana postaw. Aprobata społeczna. Porównania społeczne a obraz siebie i innych. Atrakcyjność interpersonalna. Zachowania prospołeczne. Zachowania antyspołeczne. Współpraca i rywalizacja. Stereotypy i uprzedzenia.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozpoznawania różnych modeli rozwoju i uwarunkowań świadomości; analizowania procesów rozwoju psychicznego i kolejnych okresów rozwojowych; wykorzystywania wiedzy w interakcjach edukacyjnych; oceny poziomu rozwoju i rozpoznawania zmian rozwojowych we wszystkich sferach; wspomagania rozwoju innych; efektywnej pracy nad własnym rozwojem.
Andragogika
Pojęcie i przedmiot andragogiki – działy, nauki wspomagające, język i metodologia badań. Potrzeby kształcenia dorosłych wypływające z postępu technicznego, technologicznego i organizacyjnego oraz niedomagań kształcenia dzieci i młodzieży. Cechy współczesnej edukacji dorosłych – wielość organizatorów, ustawiczność, otwartość. Typy i nurty (dyplomowy i bezinteresowny, formalny i nieformalny) edukacji dorosłych. Funkcje społeczne edukacji dorosłych – istota, rodzaje i ewolucja. System edukacji dorosłych, formy i instytucje – ich klasyfikacja oraz główne cechy. Szkolnictwo dla dorosłych – rodzaje, trendy w dotychczasowym rozwoju, poziomy, specyfika organizacyjna i metodyczna kształcenia. Kurs formą edukacji dorosłych: cechy, klasyfikacja, specyfika organizacyjna i metodyczna kształcenia. Uczelnie wszechnicowe jako instytucje kształcenia dorosłych: cechy, rodzaje (uniwersytet powszechny, uniwersytet III wieku), specyfika nauczania. Istota popularyzacji nauki, techniki i sztuki – formy (odczyt, wystawa), poziomy i cechy, organizacja i metodyka. Edukacja na odległość – rodzaje (z pomocą radia, filmu, CD, internetu), specyfika organizacyjna i metodyczna, zagadnienia edukacji niestacjonarnej i uniwersytetu otwartego. Edukacja poprzez sztukę i rozrywkę – amatorska twórczość artystyczna oraz aktywność hobbistyczna w obszarze sztuki. Kształcenie dorosłych – struktura, zasady, metody i organizacja, stosowane środki dydaktyczne. Potrzeby, możliwości i organizacja wychowania człowieka dorosłego w różnych środowiskach (terytorialnym, zakładzie pracy, stowarzyszeniu społecznym, miejscu wczasowania). Pracownicy oświaty dorosłych – ilość, rodzaje, kształcenie, osobowość, zakres pracy, społeczne funkcje. Edukacja dorosłych w innych krajach – rozwój, współczesne osiągnięcia. Międzynarodowa współpraca w zakresie edukacji dorosłych – działalność stowarzyszeń społecznych i korporacji międzynarodowych.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
dostrzegania i diagnozowania potrzeb edukacyjnych ludzi różnych środowisk społecznych (lokalnych i zawodowych) oraz odmiennego wieku (młodzi, dorośli, seniorzy); wyboru odpowiednich form kształcenia ludzi z różnych środowisk i różnych kategorii wieku; opracowywania programów kształcenia dorosłych w wymienionych środowiskach i kategoriach wiekowych; organizowania i realizowania procesu kształcenia i wychowania w instytucjach edukacji dorosłych (różne strategie, rozmaite metody, odmienna organizacja); pomiaru efektów procesu kształcenia; naukowego opisu poziomu wykształcenia ludzi dorosłych; samodoskonalenia zawodowego.
Pedagogika ogólna
Język pedagogiki – budowanie systemu kategorialnego różnych odmian pedagogiki współczesnej w kontekście mapy pojęciowej pedagogiki tradycyjnej. Cywilizacyjno-kulturowe uwarunkowania: powstania i ewolucji tożsamości pedagogiki, zmiany relacji między teorią a praktyką edukacyjną oraz wielości współczesnych pedagogii i zróżnicowania ich recepcji. Filozoficzne problemy wychowania (ontyczne i aksjologiczne). Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad procesami edukacyjnymi oraz dyskursami edukacyjnymi (i dyskursami o edukacji).
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia podstawowej wiedzy o rozwoju pedagogiki i praktyki edukacyjnej (w tym także oświatowej) oraz zmienności i złożoności relacji między teorią i praktyką edukacyjną; poprawnego posługiwania się kategoriami pojęciowymi współczesnej pedagogiki; budowania mapy pojęciowej dla wybranych orientacji pedagogicznych i pedagogii; poprawnego formułowania problemów praktycznych; tworzenia dyrektyw i projektów praktycznego działania edukacyjnego; formułowania problemów badawczych osadzonych w kontekście filozoficznym, teoretycznym i historycznym.
Pedagogika porównawcza
Metody badań w pedagogice porównawczej. Główne nurty pedagogiki porównawczej. Szkolnictwo różnego szczebla we współczesnych systemach oświatowych. Modele wyższych uczelni. Modele uczelni amerykańskich i europejskich. Modernizacja programów kształcenia, zmiany organizacyjno-prawne. Problematyka selekcji szkolnej i zawodowej (miejsce i czas dokonywania selekcji oraz instytucje przeprowadzające ją), odsiewu i drugoroczności. Realizacja obowiązku szkolnego
w różnych systemach oświatowych. Rola szkół sektora państwowego, publicznego oraz prywatnego. Uprawnienia oraz obowiązki (status prawny) nauczycieli w krajach Europy. Sposoby zarządzania oświatą. Główne problemy w kierowaniu oświatą. Zasady przygotowywania i przeprowadzania reform oświatowych – stanowisko pedagogiki, kół rządowych oraz partii politycznych w kwestii reform oświatowych mających miejsce w latach 90-tych na świecie. Międzynarodowe organizacje i stowarzyszenia prowadzące badania pedagogiczne. Oświata dorosłych i kształcenie permanentne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
wartościowania zjawisk wychowawczych w różnych układach rzeczywistości; analizy rozwiązań praktycznych występujących w różnych systemach edukacyjnych; doskonalenia systemu oświatowego; zrozumienia relacji, jakie istnieją między społeczeństwem a oświatą.
Pedeutologia
Wiedza o nauczycielu – zawód czy misja, zmienność funkcji zawodowych, źródła zmienności. Charakter działania pedagogicznego – intelektualność, niestandardowość, niewymierność rezultatów, techniczność a komunikacyjność działań. Prawa i obowiązki ucznia. Konwencja Praw Dziecka. Warsztat pracy pedagoga. Moralno-etyczne problemy zawodu – cechy swoiste wolności i odpowiedzialności nauczyciela, relatywizm etyczny a moralność „kodeksowa”. Prawa i obowiązki nauczyciela. Nauczyciel w UE i w świecie zglobalizowanym. Elementy prawa dla pedagogów.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozumienia różnic między genezą, treścią a efektami odmiennych koncepcji kształcenia nauczycieli; samodzielnego kształtowania prospołecznych zachowań; refleksji nad własną pedagogiczną praktyką; rozumienia różnorodnych, społeczno-kulturowych kontekstów tej roli; krytycznego widzenia współczesnych możliwości i ograniczania roli nauczyciela; rozumienia źródeł normatywnego przeciążenia roli.
